بله، زعفران هم مانند سایر مواد غذایی عمر مفید مشخصی دارد و چنانچه شرایط نگهداری آن صحیح نباشد، کیفیت و حتی خواص درمانی‌اش کاهش پیدا می‌کند. در این مقاله به طور کامل به بررسی عوامل خراب شدن زعفران، نشانه‌های آن و بهترین راه برای نگهداری آن می‌پردازیم.
چه عواملی باعث خرابی زعفران می‌شود؟
از جمله عوامل تاثیرگذار بر خراب شدن زعفران می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
- نور: قرار گرفتن زعفران در معرض نور مستقیم خورشید باعث تجزیه رنگدانه‌ها و کاهش رایحه زعفران می‌شود.
- رطوبت: نم و رطوبت دشمن اصلی زعفران است و منجر به کپک‌زدگی آن می‌شود.
- دما: دمای بالا باعث از بین رفتن ترکیبات معطر و ارزشمند زعفران می‌شود.
- اکسیژن: در معرض هوا بودن زعفران سبب اکسید شدن ترکیبات آن می‌شود.
- باز و بسته کردن مکرر ظرف: هر بار که درب ظرف باز شود، کیفیت زعفران کاهش پیدا می‌کند.
پیشنهاد مقاله: زعفران کهنه بهتر است یا تازه
چگونه زعفران را به مدت طولانی‌تر نگهداری کنیم؟
در ادامه چند نکته مهم برای نگهداری صحیح زعفران بیان می‌کنیم که از خراب شدن آن جلوگیری می‌کند:
- انتخاب ظرف مناسب: بهترین ظروف برای نگهداری زعفران، ظروف شیشه‌ای دربسته و یا ظروف فلزی با درپوش محکم هستند. ظروف پلاستیکی در بلندمدت می‌توانند عطر زعفران را کاهش دهند.
- دوری از نور و حرارت: زعفران باید در محیطی خنک و تاریک مثل کابینت یا کشو نگهداری شود. قراردادن زعفران در کنار اجاق گاز یا پنجره، کیفیت آن را کاهش می‌دهد.
- اجتناب از رطوبت: رطوبت منجر به خراب شدن سریع زعفران می‌شود و بهتر است زعفران در جای خشک نگهداری کرده و از باز ماندن درب ظرف اجتناب کنید.
در صورت نگهداری زعفران در یخچال یا فریزر بهتر است پیش از مصرف کمی به دمای محیط برسد تا عطر و رنگ آن به طور مطلوب آزاد شود. رعایت این نکات ساده موجب می‌شود حتی پس از گذشت چند سال، زعفران همچنان خوش‌رنگ و خوش‌بو باقی بماند و تجربه استفاده از آن در آشپزی و نوشیدنی‌ها به بهترین شکل ممکن باشد.
راه‌های تشخیص خرابی زعفران
زعفران به طور ناگهانی خراب نمی‌شود، بلکه نشانه‌هایی دارد که با مشاهده آن‌ها می‌توان متوجه افت کیفیت آن شد که این نشانه‌ها عبارت‌اند از:
- کاهش عطر: زعفران تازه رایحه‌ای تند و قوی دارد. چنانچه بوی زعفران ضعیف یا بی‌اثر شد، یعنی بخش زیادی از خواص آن از بین رفته است.
- افت طعم: زعفران که خراب شده یا کیفیتش پایین آمده باشد، طعم تلخ یا بی‌مزه پیدا می‌کند.
- تغییر رنگ: رنگ زعفران تازه سرخ مایل به بنفش است. زعفران کهنه به رنگ کدر یا قهوه‌ای تغییر پیدا می‌کند.
- چسبندگی یا وجود رطوبت: اگر رشته‌های زعفران به هم چسبیده باشند و یا حالت مرطوب داشته باشند، احتمالاً در معرض رطوبت بوده و مستعد کپک‌زدگی است.
عوارض دردسرساز مصرف زعفران خراب
مصرف زعفران تاریخ گذشته به طور قطع توصیه نمی‌شود، ولی عوارض قطعی و مشخصی برای آن ذکر نشده است. با این حال به دلایل زیر بهتر است از مصرف آن اجتناب کنید:
- کاهش کیفیت: با گذشت زمان و قرار گرفتن در معرض نور، رطوبت و هوا، زعفران کیفیت خود را از دست می‌دهد. رنگ، عطر و طعم آن کاهش پیدا کرده و خواص درمانی آن نیز ممکن است تحت تاثیر قرار گیرد.
- خطر آلودگی: زعفران که به طور نامناسب نگهداری شده باشد، ممکن است آلوده به باکتری‌ها، قارچ‌ها یا سایر میکروارگانیسم‌ها شود که مصرف آن می‌تواند منجر به ایجاد مشکلات گوارشی شود.
- عدم اطمینان از ایمنی: با توجه به اینکه اطلاعات دقیقی در رابطه با عوارض مصرف زعفران تاریخ گذشته وجود ندارد، بهتر است ریسک نکنید و از مصرف آن اجتناب کنید.
مدت زمان نگهداری زعفران
مدت زمان ماندگاری زعفران به عوامل متعددی از جمله نوع زعفران (ریشه کامل یا پودر شده) و شرایط نگهداری (داخل یا خارج از یخچال) بستگی دارد. نگهداری زعفران در یک مکان خشک، خنک و تاریک می‌تواند کیفیت آن را تا ۲ تا ۳ سال حفظ کند، البته به تدریج ممکن است از شدت عطر و طعم آن کاسته شود. زعفران پودر شده، به علت سطح تماس بیشتر با هوا، ماندگاری به مراتب کمتری دارد و معمولاً در عرض ۶ ماه کیفیت خود را از دست می‌دهد. توصیه می‌شود زعفران را به صورت رشته کامل خریداری کرده و تنها در زمان مصرف، به مقدار مورد نیاز پودر کنید.
نگهداری زعفران در یخچال به طور کلی توصیه نمی‌شود، مگر اینکه در مناطق بسیار گرم و مرطوب زندگی می‌کنید و جای خنک دیگری در دسترس نیست. دلیل این موضوع نیز رطوبت بالای یخچال است که می‌تواند به سرعت به زعفران آسیب برساند و منجر به کپک‌زدگی و از دست رفتن عطر و طعم آن شود. چنانچه مجبور به نگهداری در یخچال هستید، حتماً زعفران را در یک ظرف کاملاً وکیوم شده، دربسته و ضد رطوبت قرار دهید. در این حالت، ممکن است ماندگاری آن کمی بیشتر از حالت عادی (دمای اتاق) باشد، ولی خطر جذب رطوبت همچنان وجود دارد. در نتیجه همانطور که پیش‌تر نیز گفتیم قبل از مصرف نیز باید اجازه دهید زعفران به دمای محیط برسد تا از تشکیل قطرات آب جلوگیری شود.
پیشنهاد مقاله: ماندگاری زعفران خشک چقدر است؟
بهترین روش نگهداری از زعفران
بهترین روش نگهداری زعفران، قرار دادن آن در ظرف دربسته و مقاوم به نور (از قبیل ظروف شیشه‌ای تیره یا فلزی) در مکانی خشک، خنک و دور از نور مستقیم خورشید است. پیشنهاد می‌شود زعفران را به صورت رشته کامل (ریشه) نگهداری کرده و فقط در زمان مصرف به مقدار مورد نیاز پودر کنید، چرا که زعفران پودر شده عطر و طعم خود را سریع‌تر از دست می‌دهد.
✅سخن پایانی
زعفران ادویه‌ای بسیار گران‌بها و ارزشمند است که متاسفانه به آسانی کیفیت خود را از دست می‌دهد. اگر چه زعفران به معنای واقعی مانند مواد غذایی تازه خراب نمی‌شود، ولی در صورت نگهداری اشتباه می‌تواند کپک بزند یا خواص خود را از دست بدهد. به منظور جلوگیری از این اتفاق، باید زعفران را در ظروف دربسته، به دور از نور، رطوبت و حرارت نگهداری کرد. همچنین جهت حفظ عطر و رنگ زعفران می‌توانید از دستگاه زعفران خشک‌کن نیز استفاده کنید که خرید این دستگاه به راحتی از فروشگاه سافرون امکان‌پذیر است.
دیدگاهتان را بنویسید